چه کسانی نمی توانند ایمپلنت انجام دهند؟

امروزه به لطف پیشرفت های فراوان در درمان های دندانپزشکی بیشتر افرادی که یک یا چند دندان خود را از دست داده اند و از سلامت سیستمیک و روانی خوبی برخوردار هستند، می توانند برای داشتن لبخندی زیبا و فانکشن مناسب دندانی از درمان ایمپلنت دندان استفاده کنند.

با این حال گروهی از بیماران به دلیل شرایط خاص سلامت خود، کاندید مناسبی برای دریافت ایمپلنت دندانی نیستند. در این بیماران درمان ایمپلنت باید با ملاحظات خاص و درمان های جانبی انجام شود.

درمان ایمپلنت دندانی موارد عدم تجویز محدودی دارد که لازم است بیمار قبل از اقدام برای گذاشتن ایمپلنت با دندان پزشک خود مشورت کند.

در ادامه برخی از مشکلات سلامتی را که ممکن است مانع از دریافت درمان ایمپلنت شوند، با هم بررسی می کنیم:

۱) توده استخوان ناکافی:

مهمترین فاکتوری که قبل از قراردادن ایمپلنت باید به آن توجه کرد، وجود توده استخوانی کافی در ناحیه ی فک است. در افرادی که تراکم استخوانی کمی دارند، احتمالا لازم است عمل پیوند استخوان قبل از جایگزین کردن ایمپلنت انجام شود.

اکثر افرادی که مدت‌ها قبل دندان های خود را کشیده‌اند، می‌توانند کاندید استفاده از پروتزهای متکی به ایمپلنت باشند ولی اغلب نیازمند بازسازی استخوان‌های فک قبل از جایگذاری ایمپلنت هستند. عوامل ژنتیکی یا برخی از بیماری‌های زمینه‌ای ممکن است تراکم توده استخوانی را در بدن تحت تاثیر قرار دهند و امکان استفاده از این روش درمانی را سلب کنند.

۲) سن:

در کودکان و نوجوانان بهتر است درمان ایمپلنت تا پایان دوران رشد به تعویق بیفتد تا فک آنها به اندازه کافی رشد کند و به این ترتیب احتمال لق شدن ایمپلنت کاهش یابد و درصد موفقیت آن بیشتر شود. معمولاً جراحی ایمپلنت دندان در افراد کوچکتر از ۱۸ سال انجام نمی شود . از طرف دیگر حداکثر سن مجاز برای ایمپلنت مطرح نیست و بسیاری از سالمندان به شرطی که مشکلی برای ایمپلنت نداشته باشند، میتوانند برای جایگزینی دندان های از دست رفته از ایمپلنت استفاده کنند.

۳) بهداشت دهانی ضعیف:

رعایت بهداشت دهان باعث افزایش موفقیت ایمپلنت دندان می شود؛ بیماران باید از مسواک و دهانشویه ها برای بهداشت دهان و دندان استفاده کنند. رعایت بهداشت برای جلوگیری از عفونت های احتمالی ضروری است و ماندگاری ایمپلنت به مقدار زیادی به رعایت بهداشت دهان بستگی دارد.

۴) سیگار و دخانیات:

مصرف سیگار، تنباکو و قلیان به دلایل زیر شانس موفقیت ایمپلنت را کم می کند:

– کاهش بهداشت دهان به علت آسیب به مخاط دهان و همچنین آسیب به غدد بزاقی و درنتیجه ی آن خشکی دهان
– کاهش تراکم و کیفیت استخوان و تحلیل استخوان فک که باعث لق شدن ایمپلنت می شود
– کاهش روند بهبود زخم و افزایش خطر بروز عفونت متعاقب کاهش ایمنی بدن
– التهاب لثه و بروز بیماری ها و عفونت هایی مانند بیماری پریودنتال و پری ایمپلنتیت

با این حال، این ها به این معنا نیست که جایگزینی ایمپلنت در افراد سیگاری ممنوع است. اما این افراد باید بدانند که اگر به استعمال دخانیات ادامه دهند، احتمال شکست درمان ایمپلنت افزایش می‌یابد. چنین افرادی اگر می خواهند ایمپلنت بگذارند و ترک سیگار برایشان ممکن نیست، بهتر است که حداقل ۲ هفته قبل از جراحی و ۲ هفته پس از جراحی ایمپلنت، سیگار را کنار بگذارند و مرتب تحت نظر دندان پزشک باشند و همچنین بهداشت دهانی و دندانی خود را رعایت کنند.

۵) عادات پارافانکشنال دهانی:

افرادی که براکسیسم و دندان قروچه دارند کاندید مناسبی برای درمان ایمپلنت نیستند.

۶) بارداری:

درمان های اختیاری مانند ایمپلنت دندان در دوران بارداری اگر در سه ماهه دوم باشد، مشکلی ندارد اما برای احتیاط به دلایل زیر بهتر است این کار تا بعد از زایمان به تعویق بیفتد:

۱) اشعه ایکس: قبل از ایمپلنت لازم است با اشعه ایکس از ناحیه مورد نظر عکس برداری انجام شود، عکس برداری با اشعه ایکس از دندان ها برای خانم های باردار خطرناک نیست اما ممکن است ریسک زایمان زودرس را در پی داشته باشد.

۲) عمل جراحی: عمل جراحی به خودی خود برای خانم های باردار ضرری ندارد، اما امکان دارد نیاز به دریافت داروهای اورژانسی و درنتیجه احتمال بروز خطر برای جنین وجود داشته باشد.

۳) داروهای بی حسی: هرچند که طی مطالعات مختلف، اثبات شده استفاده از داروهای بی حسی خطری برای مادران باردار ایجاد نمی کند، اما بهتر است در این دوران تا حدامکان از داروهای بی حسی و بیهوشی استفاده نشود.

۴) استرس: آرامش برای خانم های باردار جهت رشد جنین بسیار ضروری است. گذاشتن ایمپلنت و انجام عمل جراحی موجب ایجاد استرس می شود و می تواند بر روی جنین اثراتی منفی بگذارد. بهتر است که در این دوران از عمل های جراحی غیر ضروری اجتناب شود.

۵) قالب گیری تاج دندان: در دوران بارداری به دلیل افزایش وزن و تورم بافت ها قالب گیری به صورت دقیق انجام نمی شود. بنابراین بهتر است که گذاشتن ایمپلنت و قالب گیری تاج دندان به بعد از زایمان موکول شود.

۷) دیابت کنترل نشده:

بیماری دیابتی که کنترل نشده است، در بهبودی و التیام زخم اختلال ایجاد می کند. همچنین در افراد دیابتی به دلیل ضعف ایمنی، خطر ایجاد عفونت بالاتر از سایر افراد است. همه این ها موجب می شوند تا افراد دیابتی کاندید خوبی برای دریافت درمان ایمپلنت نباشند.

تنها افرادی مجاز به گذاشتن ایمپلنت هستند که دیابت آن ها با مصرف دارو یا تزریق انسولین کنترل شده باشد. این افراد پس از کنترل قند خون میتوانند جراحی ایمپلنت را انجام دهند. برای جراحی لازم است تست Hb A1C کمتر از ۸ باشد. همچنین در این بیماران از روز قبل از جراحی باید آنتی بیوتیک تراپی آغاز گردد.

افراد دیابتی برای اطمینان از موفقیت آمیز بودن ایمپلنت دندان علاوه بر تحت کنترل گرفتن دیابت خود باید به بهداشت دهان و دندان خوب توجه کنند؛ چون بیشتر از سایرین مستعد مشکلات بهداشت دهان و دندان مانند پوسیدگی و خشکی دهان هستند. همچنین اگر مبتلا به بیماری لثه هستند، لازم است که هر چه سریع تر به دندان پزشک خود مراجعه و برای درمان آن اقدام کنند.

۸) بیماری قلبی:

بیماری که سکته قلبی کرده است، بهتر است تا ۶ ماه جهت گذاشتن ایمپلنت صبر کند. افرادی که ضربان قلب نامنظم و غیر قابل کنترل دارند نیز نباید درمان ایمپلنت انجام دهند. افرادی که استنت یا فنر در رگ گذاشته اند، بای پس عروق داشته اند، ایست قلبی کرده اند، و یا مشکلات دیگری دارند اما در حال حاضر وضعیت سلامت آن ها پایدار است، کنترااندیکاسیون گذاشتن ایمپلنت نیستند.

برخی از بیمارانی که مبتلا به تنگی عروق قلبی هستند باید داروهای ضد انعقاد مثل وارفارین مصرف کنند که ممکن است در جراحی‌های دندانپزشکی دچار مشکل شوند پس لازم است مصرف آن ها را در زمان درمان قطع کنند. برای بیماران قلبی اگر دندانپزشک در جراحی ایمپلنت از روش‌های کم تهاجمی مانند سرجیکال گاید استفاده کند، ریسک خونریزی بسیار کاهش می‌یابد.

۹) بیماری لثه:

سلامت بافت لثه برای ساپورت ایمپلنت دندانی بسیار حیاتی است. تحلیل لثه به دلایل مختلف از جمله مشکلات ژنتیکی، مصرف برخی از داروها، پوکی استخوان و اقدام دیر هنگام به منظور جایگزین کردن دندان های از دست رفته، ایجاد می شود. بهتر است تا درمان کامل التهاب لثه و عفونت از انجام ایمپلنت اجتناب شود؛ زیرا عفونت و التهاب اگر درمان نشوند شکست ایمپلنت را به دنبال خواهند داشت. بافت تحلیل رفته و فاقد استحکام لثه، مانع از قرار گرفتن فیکسچر و پایه های اصلی ایمپلنت در استخوان فک شده و عدم استئواینتگریشن و ریسک ابتلا به مشکلات بعدی را افزایش خواهد داد.

۱۰) ضعف سیستم ایمنی:

بیماری های سیستم ایمنی مانند لوسمی، ایدز و MS، بیماری هایی هستند که در آن ها سیستم ایمنی بدن به بافت های خودی حمله میکند و آن ها را از بین می برد. این بیماری ها از موارد منع کننده انجام ایمپلنت دندانی هستند. افراد مبتلا به این بیماری ها، سیستم ایمنی بسیار ضعیفی دارند و نمی‌توانند فرایند التیام و بهبودی پس از عمل جراحی را مانند دیگران پشت سر بگذارند.

در واقع التهاب لثه و اختلال در بهبود بافت لثه از عوارض جانبی این گونه بیماری ها می باشد در این افراد عمل گذاشتن ایمپلنت باید با احتیاط بسیار بیشتری صورت گیرد یا گذاشتن ایمپلنت به زمان دیگری که بیمار وضعیت جسمی و ایمنی بهتری دارد، موکول شود. همچنین این افراد لازم است که قبل از گذاشتن ایمپلنت با پزشک خود در این باره مشورت کنند.

۱۱) پوکی استخوان:

افرادی که ضعف استخوان‌ها و پوکی استخوان(Osteoporosis) دارند، دسته ‌ای از داروها به نام بیس فسفونات را مصرف می کنند. این داروها در بیماری های متابولیک استخوان برای کاهش میزان تحلیل استخوان و جلوگیری از کم شدن تراکم استخوانی کاربرد دارند. از عوارض مصرف بیس فسفونات ها کاهش ریمادلینگ و التیام استخوان می باشد در نتیجه این افراد اگر ایمپلنت بگذارند یا دندان بکشند، فرایند بهبود استخوان بسیار کندتر از سایر افراد طی می شود. دندان پزشک باید تراکم استخوان و تداخل داروهای بیمار را ارزیابی کند و بعد از ارزیابی اولیه مشخص کند که آیا بیمار توانایی مناسبی برای دریافت ایمپلنت دندانی هست یا خیر.

۱۲) مصرف طولانی مدت بیس فسفونات ها:

افرادی که انواع سرطان‌های استخوان دارند یا سرطان‌هایی دارند که به استخوان‌ها متاستاز داده است باید این داروها را در دوز بسیار بالا و معمولاً داخل وریدی برای مدت طولانی چند هفته تا چند ماه استفاده کنند. این داروها طی شیمی درمانی، سرطان های روده، پروستات، سینه و استخوان در مدت زمان مشخصی به بیمار تزریق می شود. بیس فوسفونات ها در درمان بیماری پاژه نیز موثرند.همان طور که گفته شد بیس فسفونات ها روی ترمیم و بهبود زخم استخوان و استئواینتگریشن اثر منفی دارند.

۱۳) شیمی درمانی و رادیوتراپی:

در شیمی درمانی از داروهای سیتوتوکسیک استفاده می شود که مانع از تکثیر سلول‌های سرطانی و در نهایت باعث تخریب آن ها می‌شوند. این دارو ها علاوه بر اینکه سلول های سرطانی به سرعت در حال رشد را هدف قرار می دهند بر روی سلول های عادی بدن نیز که چرخه سلولی آنها سریع است، مانند سلول های مغز استخوان، فولیکول مو و سلول های اپیتلیال دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارند. شیمی درمانی همچنین، بر وضعیت تغذیه‌ای بیماران نیز تأثیر منفی دارد و تغذیه ضعیف نیز باعث اختلال در جذب استخوان و بهبود زخم می¬شود.

رادیوتراپی نیز می تواند ممانعتی برای انجام ایمپلنت باشد و روی ایمپلنت های دندانی به خصوص در قسمت خلف فک اثر نامطلوب داشته باشد. از آن جایی که اشعه رادیوتراپی اثرات سوء روی بافت های دهان و دندان دارد و ممکن است موجب به تاخیر افتادن بهبود بافت لثه پس از جراحی ایمپلنت شود، به افرادی که تحت رادیوتراپی به خصوص در ناحیه فک و صورت هستند، توصیه شده گذاشتن ایمپلنت را تا پایان رادیوتراپی به تعویق بیندازند.

به طور کلی بیمارانی که تحت شیمی درمانی و رادیوتراپی قرار گرفته اند لازم است که گذاشتن ایمپلنت را به تعویق بیندازند، چون ایمنی بدن تحت شیمی درمانی و پرتودرمانی کاهش می یابد و این بیماران بیشتر در معرض عفونت قرار می گیرند در نتیجه بهتر است که تا ۳ ماه بعد از پایان شیمی درمانی و تا ۶ ماه بعد از پایان پرتودرمانی صبرکنند و سپس جهت گذاشتن ایمپلنت اقدام کنند.

۱۴) مشکلات انعقادی و مصرف داروهای ضد انعقاد:

افرادی که سابقه بیماری های ایسکمیک قلبی، انفارکتوس، سکته مغزی، ترومبوز وریدی، آمبولی ریوی و … دارند یا پروتز دریچه های قلبی استفاده می کنند، برای کاهش وقوع ترومبوآمبولی و تشکیل لخته خون در عروق باید از داروهای ضد انعقادی خوراکی استفاده کنند. بیماری که داروی ضد انعقاد مصرف می کند در معرض خطر خونریزی بیش از حد هنگام جراحی است و بنابراین باید قبل از گذاشتن ایمپلنت ارزیابی شود.

در ارزیابی قبل از عمل سلامت کلی بیمار، نوع داروی ضد انعقاد مصرفی و میزان احتمالی خونریزی بررسی می شود. در بیمارانی که وارفارین و سایر داروهای خوراکی ضد انعقاد مصرف می‌کنند علاوه بر مشورت با پزشک متخصص، باید میزان INR آن‌ها قبل از جراحی مشخص شود و اگر لازم باشد داروی آن ها قبل از جراحی قطع گردد. دندانپزشک اجازه قطع داروی ضد انعقاد را ندارد و این کار بر عهده پزشک معالج بیمار می‌باشد.

۱۵) بیماری های روانی:

فردی که شرایط روانی باثباتی ندارد، کاندید مناسبی برای دریافت ایمپلنت نیست. از علل آن میتوان به عدم تحمل شرایط جراحی طولانی مدت، عدم توانایی در رعایت بهداشت دهان و دندان و … اشاره کرد.

درمان ایمپلنت با وجود تمام مزایایی که دارد برای تمام افراد مناسب نیست و دندان پزشکان باید موارد منع استفاده و کنترااندیکاسیون های ایمپلنت را بشناسند تا از شکست ها و بیماری های محتمل در آینده پیشگیری کنند.