آیا انجام ایمپلنت محدودیت سنی دارد؟

در ابتدا لازم می دانم کمی راجع به فرآیند ایمپلنت توضیح داده و با نحوه ی کاشت ایمپلنت آشنا شویم. برای کاشت ایمپلنت ابتدا باید لثه سوراخ شود و یک پایه سرامیکی یا تیتانیوم درون لثه جاسازی شود؛ که در نهایت روی این پایه تاج دندان قرار خواهد گرفت.

پس ما برای کاشت ایمپلنت دندانی با لثه و استخوان فک سر و کار داریم و در واقع پایه ایمپلنت داخل لثه و روی استخوان فک سوار می شود. پس حتما سلامت و کامل شدن مراحل رشد این دو عضو حیاتی لازمه استفاده اثربخش از ایمپلنت های دندانی می باشد.

آیا کاشت ایمپلنت محدودیت سنی خاصی دارد؟

پاسخ این سوال مثبت است. برای کاشت ایمپلنت باید بیمار حداقل سن ۱۸ سال را داشته باشد. به دو دلیل در سنین پایین تر معمولا کاشت ایمپلنت انجام نخواهد شد.

دلیل اول: برای انجام صحیح ایمپلنت باید استخوان فک به اندازه کافی رشد نموده باشد. در افراد کوچکتر از ۱۸ سال معمولا به علت این که کودک در حال رشد بوده و احتمال افزایش طول و قطر استخوان ها وجود دارد، عمل کاشت ایمپلنت صورت نمی گیرد. اما در سنین بالاتر به علت این که معمولا فک به رشد خود پایان داده و لثه در ایده آل ترین حالت خود می باشد، کاشت ایمپلنت به سهولت و بدون هیچ مشکلی انجام خواهد گرفت.

دلیل دوم: معمولا کودکان بازیگوش هستند و ممکن است در هنگام انجام عمل حرکات غیر قابل پیش بینی انجام دهند و به این علت، عمل بر روی افراد خردسال بسیار خطرناک بوده و ممکن است دندان پزشک را با چالش جدی مواجه کند و از سوی دیگر انجام عمل ایمپلنت ممکن است برای بدن ضعیف خردسال کمی سخت بوده و درد و رنج زیادی را برای خردسال به ارمغان بیاورد.

بنابراین معمولا دندانپزشکان تا سن ۱۸ سالگی اقدام به کاشت ایمپلنت در دهان بیمار نمی کنند. اما شاید این عمل در موارد خاص و نادر و به تشخصی پزشک در سنین زیر ۱۸ سال نیز انجام شود.

تا این جای کار متوجه شدیم که ایمپلنت در سنین زیر ۱۸ سال معمولا انجام نمی شود. در ادامه به سن مناسب برای انجام ایمپلنت خواهیم پرداخت و موضوع را به صورت کامل بررسی خواهیم نمود.

سن مناسب (دوره ی طلایی) برای کاشت ایمپلنت دندانی چه زمانی است؟

بعد از بلوغ، تا انتهای عمر کاشت ایمپلنت در دهان بلامانع است. اما این سوال در ذهن پیش می آید که بهترین زمان برای کاشت ایمپلنت های دندانی چه زمانی است؟

اکثر عمل ها معمولا در سنین جوانی و زمانی که بدن در قوی ترین حالت خود قرار دارد، بهتر جواب می دهد و با احتمال موفقیت بیشتری همراه است. عمل کاشت ایمپلنت های دندانی نیز از این قاعده مثتنی نیست و در سنین جوانی به علت جوان و شاداب بودن بافت لثه و استخوان فک، جراحی ایمپلنت نتایج عالی خواهد داشت.

اما نکته ی مهم این است که معمولا عمل ایمپلنت در سنین جوانی انجام نمی شود. چرا که اکثر افراد در جوانی دارای دندان های سالم هستند و نیازی به کاشت ایمپلنت جز در موارد خاص احساس نمی شود. در حقیقت انجام عمل ایمپلنت با افزایش سن دارای رابطه ی مستقیم بوده و با افزایش سن افراد (کهولت سن) بیش تر می شود. پس در حقیقت کاشت ایمپلنت در سنین میان سالی و پیری به علت از بین رفتن و پوسیدگی دندان معمولا در بین بیماران شایع تر است.

آیا افزایش سن بر میزان موفقیت و دوام ایمپلنت تاثیر دارد؟

برای پاسخ به این سوال ابتدا باید بررسی نماییم که با افزایش سن چه اتفاقاتی برای لثه و استخوان فک می افتد و این اتفاقات چه تاثیری بر موفقیت کاشت ایمپلنت در دهان بیمار خواهد داشت.

بدن انسان معمولا تا ۳۰ سالگی شروع به ساخت استخوان می کند و بعد از ۳۰ سالگی شروع به از دست دادن استخوان می کند. تراکم مواد معدنی در بدن انسان از سن ۲۵ تا ۳۰ سالگی در اوج خود قرار دارد. بنابراین با افزایش سن، استخوان فک ضعیف تر شده و تحلیل می رود.

ضعف استخوان می تواند بر دوام ایمپلنت تاثیر گذار باشد. از طرفی افزایش سن بر شادابی و جوانی سلول های لثه نیز تاثیر خواهد گذاشت. پس باید به این موضوع واقف بود که سن می تواند تاثیر شگرفی در موفقیت یا عدم موفقیت کاشت ایمپلنت های دندانی داشته باشد.

اما در این جا این سوال پیش می آید که افزایش سن تا چه حد می تواند موفقیت کاشت ایمپلنت در دهان را تحت تاثیر خود قرار دهد؟ آیا این تاثیر به اندازه ای محسوس است که بتواند بر دوام ایمپلنت در دهان بیمار تاثیر گذارد؟

در پاسخ به این سوال می توان گفت که اگر چه بافت استخوانی فک و لثه به مرور زمان تحلیل می رود. اما این اثر به قدری محسوس نیست که بتواند تاثیر و دوام ایمپلنت دندانی را در سنین بالا با کاهش جدی رو به رو نماید.

بنابراین کاشت ایمپلنت در سنین بالا گرچه ممکن است دوام کمتری نسبت به کاشت ایمپلنت در سنین جوانی داشته باشد. اما این تفاوت زمانی، آن قدر زیاد نیست که بتواند کاشت ایمپلنت در میان سالان یا افراد مسن را با چالش جدی مواجه نماید.

از سوی دیگر مشکلی که در سنین بالا بر سر راه دندان پزشکان برای کاشت ایمپلنت وجود دارد این است که در سنین بالا استخوان فک تحلیل رفته و در درصدی از افراد با پوکی و ضعف استخوان در این ناحیه مواجه هستیم. این موضوع چالشی بزرگ برای دندان پزشکان در جهت کاشت ایمپلنت در دهان است. اما برای عبور از این مشکل، معمولا دندان پزشکان می توانند اقدام به کاشت بافت استخوانی در ناحیه فک نموده و سپس ایمپلنت را برای بیمار نصب نمایند.

رابطه ی کاشت ایمپلنت با پوکی استخوان در سنین بالا

مهم ترین چالشی که دندان پزشکان در سنین بالا با آن دست و پنجه نرم می کنند، پوکی استخوان می باشد. ضعیف شدن بافت استخوانی باعث می شود تا پایه ی تیتانیومی یا سرامیکی ایمپلنت های دندانی تکیه گاه محکمی نداشته باشد و در حقیقت ممکن است در هنگام جویدن غذا یا فشار از جایگاه خود منحرف شده یا درون استخوان ضعیف فک فرو نرود. این بیماری کاشت ایمپلنت را در چنین افرادی با مشکل اساسی رو به رو می کند.

اما راه کار واقعی و عملی برای چنین بیمارانی چیست؟ آیا بیماری پوکی استخوان نقطه ی توقف کاشت ایمپلنت در دهان بیمار خواهد بود؟

در پاسخ به این سوال باید بگویم که علم دندان پزشکی راه کاری برای این معضل پیدا نموده است و آن چیزی جز پیوند استخوان فک نیست. جراحی پیوند استخوان فک در حقیقت فرآیند جایگزینی و یا بازسازی قسمتی از فک است که دچار آسیب جدی شده است.

معمولا پیوند فک به چهار روش کلی انجام می شود که در ادامه به صورت کوتاه راجع به آن صحبت می کنم.

اتوگرافت: در این روش استخوان از بدن خود بیمار برداشته می شود و در ناحیه فک جاگذاری می شود.

آلوگرافت: در این روش پیوندی معمولا استخوان از بدن یک متوفی گرفته و در بانک استخوانی قرار می گیرد و در مواردی که بیمار حاضر به استفاده از بافت استخوانی خود نباشد، استفاده می شود.

زنوگرافت: در این روش از مواد طبیعی بافت استخوان که مواد آلی آن حذف شده است، استفاده می شود.

آلوپلاست: در این روش از مواد سنتزی که استخوان را تحریک به تبدیل به بافت استخوانی می کند، بدون عمل پیوند استفاده می شود.

به وسیله چهار روش بالا که خیلی کوتاه با آن آشنا شدیم، عمل ترمیم استخوان فک صورت گرفته و به این ترتیب به راحتی می توان کاشت ایمپلنت را برای بیماران انجام داد. اما چالش دیگری که ممکن است باعث شود بیماران مسن و یا دچار پوکی استخوان به انجام آن راغب نباشند، مدت زمان طولانی دوران نقاهت این عمل و از سوی دیگر هزینه بالای کاشت ایمپلنت به همراه کاشت استخوان در ناحیه فک است.

در انتها نتیجه ی نهایی و برداشت من این است که پوکی استخوان چالشی بزرگ برای انجام فرآیند ایمپلنت محسوب می شود و روند کار را کند و پرهزینه می نماید.

درصد موفقیت کاشت ایمپلنت برای افراد مسن چقدر است؟

طبق تحقیقات انجام شده درصد موفقیت ایمپلنت های دندانی در افراد مسن، بالای ۸۰ درصد می باشد. در واقع تحقیقات ثابت نموده که ایمپلنت های دندانی در افراد مسن به صورت میانگین ۱۵ سال کارایی خود را حفظ می کنند.

با توجه به این که امید به زندگی در تمام دنیا با بهبود وضعیت بهداشت و امکانات رفاهی افزایش یافته نیاز به یک روش درمانی مفید برای بازسازی دندان های از دست رفته در سنین بالا احساس می شود و از این سو ایمپلنت می تواند یک روش بی نظیر برای کمک به این افراد باشد.

گرچه با پیشرفت علم قطعا فرآیند ساخت ایمپلنت نیز پیشرفته تر شده و قطعات و تجهیزات بهبود میابند و شاید در آینده ی نزدیک شاهد افزایش طول عمر ایمپلنت های امروزی باشیم. آن چه مسلم است این است که ایمپلنت تا کنون توانسته نیاز بسیاری از افراد را به داشتن دندان های مرتب و زیبا برطرف نمایید و بسیاری از مشکلات دندان های مصنوعی را رفع کند.

آیا افراد مسنی که از دندان مصنوعی استفاده کرده اند می توانند از ایمپلنت استفاده نمایند؟

بسیاری از افراد در سنین بالا معمولا بعد از دست دادن دندان های خود اقدام به نصب دندان مصنوعی در دهان خود نموده اند. حال سوال اینجاست که آیا این افراد مجاز به استفاده از ایمپلنت هستند؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت بله، این کار امکان پذیر است. فقط داندان پزشک می بایست قبل از نصب ایمپلنت در دهان بیمار به نکات زیر توجه کرده و آن ها را بررسی نماید.

دندان پزشک باید قبل از نصب ایمپلنت حتما به بافت لثه و استخوان فک بیمار دقت کند. زیرا موفقیت ایمپلنت به سلامت این دو قسمت بدن بستگی دارد. استفاده از دندان مصنوعی می تواند به مرور زمان منجر به تحلیل رفتن بافت استخوانی فک شود.

بنابراین باید هنگام نصب ایمپلنت به این بافت ها توجه ویژه ای نمود و از سلامت آن اطمینان حاصل نمود. اگر چه می توان فک تحلیل رفته را با عمل جراحی فک ترمیم نموده اما این روش موجب می شود کار تا ۶ ماه به تعویق بیافتد که خود مدت زمان بسیار طولانی ای است.

در روش های جدید می توان دندان های مصنوعی را نیز با ایمپلنت به فک متصل نمود. این روش مشکل بیماران در رابطه با لق بودن دندان در دهان و یا بیرون آوردن همشگی دندان هنگام خواب و نظافت آن را مرتفع می نماید و از سوی دیگر میزان استفاده از پایه های متعدد در لثه را کاهش می دهد. این موضوع باعث می شود که در هزینه ی نصب صرفه جویی شده و از آسیب بیش از حد به لثه ی بیمار ناشی از نصب تعداد زیادی پایه فلزی یا سرامیکی جلوگیری کند.

جمع بندی کلی

ایمپلنت روش درمانی مناسب و پذیرفته شده برای تمامی افراد است. انجام ایمپلنت معمولا در کودکی به علت رشد نکردن کامل لثه و استخوان فک به ندرت صورت می گیرد. اما از ۱۸ سال تا دوران پیری و کهن سالی انجام ایمپلنت ممکن است.

گرچه کاشت ایمپلنت دندانی در سنین جوانی از دوام و استحکام بیشتری برخوردار است اما در سنین پیری نیز می توان به اثر بخشی این روش امیدوار بود به طوری که در سنین ۷۰ تا ۸۰ سال معمولا ایمپلنت تا ۱۵ سال کارآیی خود را حفظ می کند. بزرگترین چالش بیش روی ایمپلنت در سنین پیری مشکل بوکی استخوان است که این مشکل نیز با عمل کاشت استخوان در فک قابل انجام است.