روکش دندانی مانند تاج بر روی دندان آسیب دیده قرار می گیرد و فرم آناتومیک دندان را بازسازی می کند. روکش دندان را از مواد مختلفی می سازند و جنس آن را با توجه به نیاز بیمار، موقعیت دندان، وضعیت اقتصادی و … تعیین می کنند. روکش دندان ممکن است روی دندان های خلفی قرار بگیرد و به ندرت خود را نشان دهد مگر زمانی که فرد دهان خود را زیاد باز می کند و یا ممکن است برای اصلاح طرح لبخند و زیبایی روی دندان های قدامی قرار بگیرد و با دندان های کناری تطبیق پیدا کند.
در انتخاب نوع روکش مورد استفاده چند فاکتور تاثیر گذار هستند که باید آن ها را در نظر گرفت:
• هزینه
• استحکام و دوام روکش
• داشتن ظاهر طبیعی
دندان پزشک گزینه های مختلف را مورد بررسی قرار می دهد و به بیمار کمک می کند تا دریابد که چه درمانی به بهترین شکل نیاز او را برآورده می کند.
چه افرادی به روکش دندان نیاز دارند ؟
۱٫ اگر حفره پوسیدگی بزرگ باشد به دلیل ضعیف شدن ساختار دندان ترمیم گزینه منطقی نیست و بهتر است به جای آن از درمان روکش کردن دندان استفاده کرد.
۲٫ دندانی که به شدت فرسوده شده است.
۳٫ دندانی که ترک خورده است.
۴٫ دندانی که برای آن درمان ریشه انجام شده است شکننده است و بهتر است برای آن روکش گذاشته شود.
۵٫ در بیماری که دندان خود را از دست داده است می توان از درمان گذاشتن بریج برای جایگزین کردن آن استفاده کرد.
۶٫ روکش دندان برای بازسازی تاج دندان روی پایه ایمپلنت قرار می گیرد.
۷٫ اگر دندانی تغییر رنگ داده است که با درمان های دیگر قابل برطرف کردن نیست.
مراحل قرار دادن روکش دندان در مطب دندان پزشکی
۱٫ پروسه ی گذاشتن روکش دندان با معاینه کامل دندان مورد نظر و تهیه عکس های رادیوگرافی برای بررسی خود دندان و سطح استخوان اطراف آن آغاز می شود.
۲٫ اگر دندان پوسیدگی دارد یا نیاز به درمان عصب کشی و … دارد باید قبل از اقدام به گذاشتن روکش برطرف شود.
۳٫ سپس دندان پزشک شروع به آماده سازی دندان مورد نظر می کند که شامل تراش سطح خارجی دندان و کاهش ارتفاع دندان جهت ایجاد فضا برای قرار گرفتن روکش می باشد.
۴٫ در مرحله بعد یک قالب از دندان مورد نظر به همراه دندان های اطراف تهیه می شود و پس از انتخاب رنگ روکش نهایی قالب به لابراتوار فرستاده می شود تا روکش توسط تکنسین لابراتوار ساخته شود. این مرحله ممکن است یک تا دو هفته طول بکشد.
۵٫ دندان پزشک با استفاده از مواد هم رنگ دندان یک روکش موقت برای بیمار می سازد و با چسب موقت روی دندان می چسباند. تا زمانی که روکش نهایی آماده شود این روکش موقت وظیفه حفظ ظاهر و زیبایی را برعهده دارد.
۶٫ پس از این که روکش نهایی ساخته شد بیمار به مطب مراجعه می کند تا دندان پزشک با استفاده از چسب دائم روکش دندان را بچسباند.
انواع روکش دندان
انواع مختلفی از مواد می توانند در ساخت روکش استفاده شوند، مانند سرامیک، زیرکونیا، فلز، رزین کامپوزیت و یا ترکیبی از مواد مختلف که دندان پزشک با در نظر گرفتن مواردی مثل محل دندانی که روکش می شود، تاثیر دندان مورد نظر در لبخند بیمار، وضعیت بافت های لثه ای، عملکرد دندان، شدت تخریب بافت دندان مورد نظر، رنگ های اطرف دندان و … بیمار را در انتخاب نوع روکش دندان راهنمایی می کند. در ادامه به بررسی انواعی از روکش های دندانی سرامیکی خواهیم پرداخت:
روکش های تمام سرامیک
روکش های تمام سرامیک، تاج های سرامیکی شفافی هستند که برای پوشاندن کامل دندان ها استفاده می شوند و دندان ها را به طبیعی ترین شکل ممکن جایگزین می کنند. این روکش ها یک جایگزین مناسب به جای روکش های فلز سرامیکی هستند و می توانند بهترین انتخاب برای ترمیم دندان های شکسته ی قدامی یا دندان هایی باشند که به شدت آسیب دیده اند.
مزایای روکش دندان تمام سرامیک
۱٫ اولین و مهم ترین مزیت این روکش های زیبایی آن ها و ظاهر طبیعی آن ها است که این ویژگی آن ها را به انتخاب اول برای دندان های قدامی تبدیل کرده است.
۲٫ این روکش ها در صورت نگه داری صحیح تا ۱۵ سال دوام می آورند .
۳٫ احتمال بروز پوسیدگی در زیر روکش های تمام سرامیک اگر به درستی نصب شده باشند بسیار کم است.
معایب روکش های تمام سرامیکی
۱٫ روکش های تمام سرامیک به اندازه روکش های فلز _ پرسلن و روکش های فلزی از جنس طلا مقاوم نیستند و نیازمند مراقبت بیشتری هستند. عادت هایی مثل گاز گرفتن اجسام سخت، ناخن و ساییدن دندان ها سبب ترک خوردن و شکستگی این روکش ها می شود.
۲٫ دندان هایی که قرار است با روکش تمام سرامیک پوشانده شوند نیاز به تراش سطح بیشتری از دندان و آماده سازی بیشتری دارند چون اگر ضخامت آن ها کم باشد به راحتی می شکنند.
۳٫ اتصال این روکش ها به دندان طی فرایند باندینگ انجام می شود و نیاز به مهارت بالای دندان پزشک دارد.
روکش های زیرکونیا
روکش های زیرکونیا نوعی روکش سرامیکی هستند که از دی اکسید زیرکونیوم ساخته می شوند که فلزی بسیار با دوام است. این نوع روکش ها به صورت یکپارچه از یک تکه بلوک زیرکونیا تهیه می شوند و بنابرای در برابر شکستگی و ساییدگی مقاوم هستند.
مزایای روکش دندان زیرکونیا
۱٫ استحکام : یکی از بهترین مزایای زیرکونیا قدرت و دوام آن است این مسئله به خصوص برای دندان های خلفی که فشار زیادی را هنگام جویدن تحمل می کنند بسیار اهمیت دارد. از آن جایی که زیرکونیا ماده ای محکم است نیازی نیست دندان پزشک برای آماده سازی و ایجاد ضخامت برای روکش، قسمت زیادی از دندان را تراش دهد و ساختار دندان نیز حفظ می شود.
۲٫ طول عمر : طی تحقیقات انجام شده ثابت شد روکش هایی که از جنس زیرکونیا هستند به همان اندازه روکش هایی که پایه فلزی دارند، استحکام دارند.
۳٫ زیست سازگاری : زیرکونیا به دلیل سازگاری زیستی آن انتخاب بسیاری از دندان پزشکان است، به این معنی که احتمال تحریک بدن و ایجاد واکنش یا پاسخ ایمنی مانند التهاب در آن کمتر است.
۴٫ زیبایی : قابلیت انتخاب رنگ، عدم استفاده از فلز در زیر آن و شفافیت زیرکونیا، روکش زیرکونیا را از لحاظ ظاهر بسیار زیبا کرده است.
۵٫ مقاومت در برابر خوردگی : مصرف مایعات و غذاهای مختلف در طی سال‌ها منجر به خوردگی روکش های دندانی می شوند اما روکش زیرکونیوم مانند بسیاری دیگر از انواع روکش های دندانی دچار خوردگی نمی شود.
معایب روکش دندانی زیرکونیا
استفاده از روکش زیرکونیا در کنار مزایای بسیار مانند بسیاری دیگر از روش های دندان پزشکی می تواند معایب بالقوه ای هم داشته باشد :
۱٫ تطبیق دادن آن می تواند سخت باشد : یک مشکل روکش زیرکونیا ظاهر مات آن است که می تواند کمتر از طبیعی به نظر برسد . این امر به ویژه در مورد تاج های زیرکونیا یکپارچه که فقط از زیرکونیا ساخته می شوند ، صدق می کند ، اگرچه ممکن است برای دندان های پشت دهان شما مسئله ایجاد نشود.
۲٫ سایش احتمالی دندان های دیگر : از آن جایی که زیرکونیا ماده ای سخت است بسیاری از دندان پزشکان نگران سایش دندان های مقابل روکش زیرکونیا هستند.
۳٫ احتمال ایجاد پوسیدگی ثانویه : یکی دیگر از نقاط ضعف این روکش ها افزایش احتمال بروز پوسیدگی های دندانی در زیر روکش است .
۴٫ قیمت بالا نسبت به روکش های دیگر : روکش زیرکونیا نسبت به بسیاری از روکش های موجود در بازار گران قیمت تر است اما مزیت های آن استفاده از این روکش را در دراز مدت به صرفه کرده است.
روکش های دندانی شفاف تمام سرامیک گاهی توسط یک لایه نیمه شفاف از زیرکونیم تقویت می شوند و به این ترتیب از مزیت زیبایی و ظاهر طبیعی روکش های تمام سرامیک در کنار استحکام و مقاومت و دوام زیرکونیا می توان بهره برد . در حال حاضر این نوع از روکش ها از ایده آل ترین انتخاب ها برای پوشاندن دندان ها هستند و می توانند همزمان زیبایی و مقاومت دندان هایی طبیعی را داشته باشند.
روکش E Max
نوعی دیگر از روکش های تمام سرامیک دندان روکش ای مکس نام دارد. جنس این نوع روکش از لیتیوم دی سیلیکات است و به روش ریختگی تهیه می‌شود. بدترین عیب این روکش نداشتن استحکام و مقاومت کافی است اما با این وجود به علت زیبایی و ظاهر طبیعی آن بسیاری از بیماران آن را انتخاب می‌کنند.
هزینه های روکش دندان
• روکش های تمام فلزی که از آلیاژ فلزات ساخته می شوند، گاهی از روکش های طلایی یا چینی ارزان ترند.
• اگر دندان پزشک مجبور باشد اقدامات آماده سازی گسترده تری قبل از قرار دادن روکش انجام دهد ، ممکن است هزینه ها نیز افزایش پیدا کنند. برای عنوان مثال، ممکن است لازم باشد دندان درمان ریشه شود و یا ایمپلنت قرار داده شود.
عوارض ناخواسته و احتمالی قرار دادن روکش دندان
۱٫ حساس شدن دندان روکش شده به سرما و گرما : در این حالت دندان پزشک ممکن است ناحیه نزدیک به ریشه که حساس است را با مواد ترمیمی بپوشاند و به بیمار توصیه کند از خمیر دندان ضد حساسیت استفاده کند.
۲٫ شکستن روکش دندان
۳٫ لق شدن روکش : وقتی ماده سمان (چسب ) کافی برای چسباندن روکش استفاده نشود و یا روکش کاملا منطبق بر دندان نباشد به مرور چسب زیر آن شسته می شود. لق بودن روکش باعث فشار آوردن نیروهای نامناسب و خلاف جهت محور طولی دندان می شود و خطر پوسیدگی دندان را بالا می برد. به محض این که بیمار احساس کرد روکش تکان می خورد و لق شده است باید به دندان پزشک خود مراجعه کند.
۴٫ واکنش آلرژیک : این امر معمول نیست، اما برخی از افراد می توانند به ماده مورد استفاده در برخی از روکش ها واکنش آلرژیک نشان دهند.
۵٫ بیماری لثه : تحریک و زخم لثه اطراف روکش دندان و یا خونریزی خود به خودی در ناحیه ممکن است نشان دهنده التهاب و بیماری لثه باشد.
۶٫ خطر تیره روی تاج دندان در نزدیک لثه : در روکش هایی که زیر آن ها از فلز استفاده شده است ممکن است فلز از ورای روکش دیده شود و جای نگرانی نیست.
مراقبت های بعد از قرار دادن روکش دندان
مراقبت از روکش دندان طول عمر آن را افزایش می دهد و از آسیب های دیگر در آینده و هزینه های اضافی جلوگیری می کند در ادامه برخی از این مراقبت ها آورده شده است:
۱٫ رعایت بهداشت دهان و دندان شامل دو بار مسواک زدن دندان ها و استفاده از نخ دندان به طور مرتب در اطراف تمام دندان ها.
۲٫ استفاده از دهانشویه برای کنترل بیشتر پلاک های میکروبی.
۳٫ گاهی دندان ها به آب سرد یا گرم حساس می شوند که لازم است از خمیر دندان ضد حساسیت استفاده شود.
۴٫ پرهیز جویدن غذاهای سفت و یا اجسام سخت و یخ که موجب ترک خوردن و آسیب دیدن روکش دندان می شود.
۵٫ در بیمارانی که عادت به دندان قروچه دارند استفاده از یک نایت گارد برای حفاظت از تاج و دندان ها توصیه می شود.
امروزه روکش های سرامیکی برای بازسازی دندان های به شدت آسیب دیده، شکننده، فرسوده، ساییده شده و همچنین برای مقاصد زیبایی و اصلاح لبخند بسیار رواج یافته اند. تنوع این دسته از روکش ها بسیار زیاد است و از مواد مختلفی با ویژگی های گوناگون در ساخت آن ها استفاده شده است. بنابراین خوش بختانه می توان گفت که برای هر بیماری با شرایط و نیاز های خاص خود قادر هستیم یک نوع روکش دندانی را در نظر بگیریم.
“دکتر موفق فولادگر متخصص ایمپلنت دندان، متخصص ارتودنسی دندان و دندانپزشک زیبایی ”
✔ عضو سازمان رسمی نظام پزشکی کشور
✔ عضو انجمن دندانپزشکان ایران
✔ رتبه پنجم آزمون جامع دندانپزشکی کشور سال ۱۳۷۱
✔ دارای گواهینامه جراحی ایمپلنت Astra کشور سوئد
✔ دارای گواهینامه جراحی ایمپلنت Zimmer کشور آمریکا
✔ دارای گواهینامه جراحی ایمپلنت Horisons آمریکا
✔ دارای تجربه ۲۵ سال درمان بالینی در ایران و خارج از کشور
🏥 آدرس مطب : سعادت آباد ، میدان کاج ، ابتدای خیابان بهزاد ، ساختمان ارس ، پلاک۴ ، طبقه۴
📞 شماره تماس مطب : ۰۲۱۲۲۰۸۹۰۰۳