ترمیم دندان

پوسیدگی دندان ها از جمله مشکلات بهداشتی رایج در سراسر دنیا می باشد. پوسیدگی های دندانی در واقع آسیب های دائمی ایجاد شده در سطح سخت دندان ها هستند که سبب ایجاد شکاف ها یا سوراخ های ریزی در سطوح مختلف دندان می شوند. پوسیدگی های دندانی در اثر ترکیبی از فاکتور ها از جمله پلاک های باکتریایی در دهان، خوردن میان وعده های مکرر ، مصرف نوشیدنی های شیرین و رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان ها به وجود می آیند.

پوسیدگی دندانی با درمان های ترمیمی دندان پزشکی برطرف می شود. اگر به پوسیدگی دندان ها رسیدگی نشود ، رفته رفته پیشرفت می کنند و در نهایت می توانند منجر به دندان درد ، عفونت و از دست دادن دندان شوند. برای محافظت از دندان ها در برابر پوسیدگی باید مرتب برای ویزیت های دوره ای به دندان پزشک مرجعه کرد و استفاده از مسواک، نخ دندان و دهانشویه را در برنامه خود قرار داد.

 

انواع حفرات پوسیدگی با توجه به محل آن ها

 

حفره پوسیدگی کلاس ۱ : پوسیدگی هایی هستند که حفره ها و شیار های سطح اکلوزال دندان های پره مولر و مولر و دو سوم فوقانی دندان های خلفی و سطح های لینگوال دندان های قدامی را درگیر می کنند.

حفره پوسیدگی کلاس ۲ : پوسیدگی هایی هستند که سطوح بین دندانی ( پروگزیمال ) دندان های پره مولر و مولر را درگیر می کنند .

حفره پوسیدگی کلاس ۳ : این حفره ها سطوح بین دندان در دندان های قدامی یعنی سانترال ، لترال و کانین را درگیر می کنند بدون آن که لبه های انسیزال این دندان ها درگیر شده باشد .

حفره پوسیدگی کلاس ۴ : این حفره ها tلبه های انسیزال این دندان ها را درگیر می کنند.

حفره پوسیدگی کلاس ۵ : پوسیدگی کلاس ۵ به نوعی از پوسیدگی گفته می شود که در دندان های قدامی و خلفی یک سوم جینجوال نزدیک به لثه را چه در سطح لینگوال و چه در سطح لیبیال در گیر می کند .

حفره پوسیدگی کلاس ۶ : این نوع از پوسیدگی نوک کاسپ های دندان های کانین ، پره مولر و مولر را در گیر می کند.

 

انواع مختلف مواد در دندان پزشکی ترمیمی     

  

پر کردن دندان ها، روکش ها و سایر ترمیم های دندان را می توان از انواع مختلف مواد از جمله آمالگام ، انواع رزین ها، سرامیک و … تهیه کرد. هر ماده با توجه به ویژگی های خود مزایا و معایب منحصر به فردی دارد و برای کاربردها و شرایط مختلف مناسب است. در ادامه به بررسی بعضی از این مواد ترمیمی خواهیم پرداخت :

• آمالگام

آمالگام شناخته شده ترین ماده ترمیمی و رایج ترین آن ها هنگام ترمیم کردن دندان های خلفی است. مخلوطی از جیوه مایع و سایر فلزات از جمله قلع ، مس و نقره است. این ماده قرن ها است که به عنوان ماده پرکننده ی دندان ها استفاده می شود اما نگرانی در مورد مسمومیت با جیوه باعث شده است که امروزه کمتر افراد به سراغ آن بروند، گرچه بسیاری از سازمان های بهداشتی در سراسر جهان این مسئله را رد کرده اند.

 

 

ماده وقتی در حفره قرار داده می شود طی چند دقیقه سفت می شود ما برای به دست آوردن سختی نهایی ۲۴ ساعت زمان لازم است. از مزایای آن می توان به مقرون به صرفه بودن، کاربرد راحت در حفرات کوچک تا بزرگ و استحکام و قدرت بالا اشاره کرد. عیب آن ظاهر فلزی و رنگ نقره ای تا خاکستری تیره آن است که با رنگ طبیعی دندان ها مطابقت ندارد و به علاوه بعد از گذشت چند سال باعث می شود دندان ها تغییر رنگ پیدا کنند و همین امر محبوبیت کمتر آن در مقایسه با ترمیم های هم رنگ دندان شده است.

حفره تراش برای ترمیم آمالگام محافظه کارانه نیست و قسمت زیادی از ساختار دندان برای تهیه صحیح حفره برداشته می شود بنابراین در بلند مدت بسیاری از دندان هایی که ترمیم آمالگام داشتند ترک می خورند یا قسمتی از آن ها شکسته می شود و نیاز به درمان های جامع تری پیدا می کنند. آمالگام در حفرات کوچک تا متوسط دندان های خلفی، ترمیم های بیلداپ و بازسازی تاج دندان کاربرد دارد.

 

• رزین کامپوزیت

رزین کامپوزیت ها مواد بر پایه پلیمری هستند که برای پر کردن بسیار مناسب می باشند ، زیرا بسیار شکل پذیر هستند ، به خوبی به سطح دندان ها می چسبند و بسیار طبیعی به نظر می رسند. از آن جا که رزین کامپوزیت بسیار شکل پذیر است ، دندان پزشکان می توانند دندان ها را با استفاده از تکنیک هایی که بیشتر از هر ماده ترمیمی دیگری ، دندان را حفظ می کند ، ترمیم کنند و حفره ای که برای تراش آماده می کنند بسیار محافظه کارانه باشد.

 

 

این بدان معناست که دندان ترمیم شده علاوه بر این که نسبت به سایر دندان های ترمیم شده ظاهر طبیعی تری دارد ، قوی تر نیز به نظر می رسد. عیب رزین های کامپوزیت این است که برای همه انواع ترمیم ها مناسب نیستند ، اما قطعا انتخاب خوبی برای پر کردن بسیاری از دندان ها هستند. استفاده از رزین کامپوزیت به تکنیک به کار برده شده و مهارت دندان پزشک خیلی بستگی دارد. کامپوزیت ها به آلودگی، بزاق و … حساس هستند و هنگام به کار بردن باید حفره مورد نظر عاری از هر نوع پوسیدگی باشد و لازم است ایزولاسیون خوبی برقرار شود.

از رزین کامپوزیت ها می توان برای ترمیم حفرات پوسیدگی دندان های قدامی که در لبخند نمایان می شوند و همچنین برای ترمیم حفرات برخی از دندان های خلفی استفاده کرد. رزین کامپوزیت ها بر اساس نحوه سفت شدن به دو دسته خود سخت شونده (self cure) و سخت شونده با نور (light cure) تقسیم می شوند که نوع دوم کاربرد بیشتری دارد. مزیت کامپوزیت سخت شونده با نور نسبت به آمالگام این است که تا زمانی که نور دستگاه UV به آن تابانده نشوند قابل شکل دهی است و میتوان شکل مناسب آناتومیک دندان را ایجاد کرد.

• RMGI

گلاس اینومر اصلاح شده با رزین یک ماده ترمیمی است که به شکل پودر و مایع وجود دارد و هنگام استفاده با هم ترکیب می شوند. این ماده خاصیت آزاد سازی فلو راید دارد بنابراین در حفرات پوسیدگی با آزاد کردن فلوراید باعث تقویت ساختار دندان می شود .

این ماده حساسیت کمتری به رطوبت دارد و بنابراین در حفرات پوسیدگی کلاس ۵ و پوسیدگی سطح ریشه ها که نزدیک لثه است و مایع شیار لثه ایزولاسیون را بر هم می زند، می تواند استفاده شود. در بیمارانی که به علت تحلیل لثه ریشه ها نمایان و دندان ها حساس شده اند، پوشاندن سطح دندان با RMGI می تواند از حساسیت دندان ها کم کند .

• سرامیک

سرامیک دندان یک ماده ی مقاوم است و ظاهر زیبایی نیز دارد و همین امر آن را به گزینه ای محبوب برای ترمیم هایی مانند تاج ، روکش و بریج تبدیل کرده است. از دیگر مزایای سرامیک این است که می توان رنگ آن را به راحتی انتخاب کرد تا با رنگ طبیعی هر دندان مطابقت داشته باشد. عیب اصلی سرامیک این است که شکننده تر از مواد دیگر است.

در صورت نیاز به استفاده از ترمیم های سرامیکی برای دندان های خلفی ، باید از حجم بیشتری ماده استفاده شود تا بتواند فشار جویدن و گاز گرفتن را تحمل کند. مشکل آن، این است که این سرامیک های ضخیم بر خلاف سرامیک های سبک تر، زیبا و طبیعی به نظر نمی رسند.

انتخاب بهترین ماده برای ترمیم دندان معمولا ایجاد تعادل بین عملکرد و زیبایی است ، بنابراین در نهایت با ترمیم هایی مواجه می شویم که وظیفه خود را به خوبی انجام می دهند. برای انتخاب صحیح باید از دندان پزشک خود راهنمایی و مشورت گرفت.

 

مراحل انجام درمان ترمیم دندان ها

 

• در ابتدا دندان پزشک معاینه کاملی از دندان های بیمار انجام می دهد و با کمک عکس های رادیو گرافی و ابزار دیگر تمام پوسیدگی های بیمار را تشخیص می دهد .
• بعد از تشخیص پوسیدگی ها درمان آغاز می شود. دندان پزشک با تزریق بی حسی مناسب دندان بیمار را بی حس می کند تا هنگام برداشت پوسیدگی ها و نواقص دندانی و پر کردن دندان ها بیمار هیچ گونه درد و ناراحتی نداشته باشد.
• بعد از ایجاد بی حسی مناسب دندان پزشک شروع به برداشتن پوسیدگی ها و نواقص دندانی می کند و یک حفره تمیز، سالم و مناسب برای قرار دادن ماده ترمیمی مورد نظر ایجاد می کند.
• بعد از تهیه حفره نوبت به پر کردن آن می رسد. دندان پزشک ماده ترمیمی را در حفره قرار می دهد و به خوبی فشرده می کند .
• در این مرحله دندان پزشک با ابزار دستی مخصوص سطح ترمیم را شکل می دهد تا تطابق مناسبی با سایر قسمت های دندان و نیز با سایر دندان ها داشته باشد و شکل آناتومیک آن را بازسازی می کند. با این کار دندان ترمیم شده شکل و عملکرد دندان طبیعی را خواهد داشت.
• سپس دندان پزشک بلندی ترمیم را بررسی می کند تا تداخلی با اکلوژن بیمار و دندان های مقابل نداشته باشد.
• در آخر نیز آن را پالیش و پرداخت می کند تا سطح صاف و صیقلی داشته باشد. اگر سطح ترمیم ایجاد شده دچار ناهواری و ناصافی باشد پلاک و مواد غذایی به راحتی در آن گیر می کنند که این اتفاق به ساختار ترمیم آسیب می زند و آن را ضعیف می کند و بعد از مدتی ترمیم با شکست مواجه می شود.

 

خطرات یا عوارض ترمیم دندان چیست؟

 

شایعترین عارضه ی ترمیم کردن دندان، بروز حساسیت یا ناراحتی عمومی پس از یک روش ترمیمی دندان است. به ندرت ممکن است بیمار به عفونت مبتلا شود یا نسبت به فلزات استفاده شده واکنش آلرژیک داشته باشد.

مشکل دیگری که ممکن است پیش بیاید جدا شدن ترمیم، خرد شدن یا شکستن آن است که اگر اتفاق بیفتد بیمار باید سریعا به دندان پزشک مراجعه کند.

 

آیا مینای دندان قابل بازسازی است؟

 

مینای دندانی که آسیب دیده است نمی تواند بازیابی شود. روش های ترمیم دندان، دندان های ضعیف شده را می پوشاند ، اما نمی تواند مینای دندان از دست رفته را بازگرداند.

 

• مینرالیزاسیون مجدد

مینای دندان ضعیف شده می تواند با تقویت محتوای مواد معدنی آن تقویت شود. راه هایی که برای تقویت مینای دندان ضعیف در خانه توصیه می شود عبارتند از:

_ مسواک زدن دندان ها با خمیر دندان فلوراید دار دو مرتبه در روز .

_ جویدن آدامس های بدون قند برای افزایش تولید بزاق و خنثی سازی اسیدهای فرسایشی دندان .

_ نوشیدن فراوان آب فلوراید دار .

_  اجتناب از مصرف غذاها و نوشیدنی های شیرین که مینای دندان را فرسوده می کنند .

 

• فیشور سیلانت

مواد سیلانت به عنوان درزگیر روی شیارهای عمیق دندان ها به خصوص دندان های دائمی کودکان را می پوشانند و از تجمع پلاک و مواد غذایی جلوگیری می کنند و تمیز کردن دندان ها را راحت تر می کنند.

 

مراقبت های بعد از ترمیم دندان ها

 

پس از ترمیم دندان ، دندان پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند که عادت های غذایی و آشامیدنی خود را برای ۲۴ ساعت آینده تغییر دهد به عنوان مثال :

• غذاهای نرم بخورد و از خوردن غذاهای سفت مثل آجیل خودداری کند.
• غذاهایی که سرد هستند بخورد و از خوردن غذاهای داغ پرهیز کند.
• پس از انجام هر روش ترمیمی باید هر روز مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را ادامه دهد.
• دندان پزشک ممکن است ابتدا از بیمار بخواهد که فقط در یک جهت نخ دندان بکشد و نخ دندان را بین دندان ها بیرون بیاورد تا ترمیم از بین نرود.
• علوه بر تمیز کردن دندان ها بیمار باید لثه ، سطح زبان ، گونه ها و سقف دهان خود را نیز تمیز کند .

 

درمان ترمیم دندان ها برای دندان های پوسیده و دندان هایی که قسمتی از ساختار آن ها از بین رفته است انجام می شود. این درمان نه تنها ساختار دندان ها را حفظ می کند بلکه به جویدن بهتر غذا کمک می کنند، به بیمار کمک می کنند راحت تر صحبت کند و لبخند زیباتری داشته باشد و به افزایش اعتماد به نفس او نیز کمک می کند.

 

---

 

“دکتر موفق فولادگر متخصص ایمپلنت دندان، متخصص ارتودنسی دندان و دندانپزشک زیبایی ” 

 

 

✔ عضو سازمان رسمی نظام پزشکی کشور
  ✔ عضو انجمن دندانپزشکان ایران
  ✔ رتبه پنجم آزمون جامع دندانپزشکی کشور سال ۱۳۷۱
  ✔ دارای گواهینامه جراحی ایمپلنت Astra کشور سوئد
✔ دارای گواهینامه جراحی ایمپلنت Zimmer کشور آمریکا
  ✔ دارای گواهینامه جراحی ایمپلنت Horisons آمریکا
  ✔ دارای تجربه ۲۵ سال درمان بالینی در ایران و خارج از کشور

 

🏥 آدرس مطب : سعادت آباد ، میدان کاج ، ابتدای خیابان بهزاد ، ساختمان ارس ، پلاک۴ ، طبقه۴

📞 شماره تماس مطب : ۰۲۱۲۲۰۸۹۰۰۳